چهارشنبه ۲۷ تير ۱۴۰۳ - 
رتوریک تمدن‌سازی اسلامی:
واژه تمدن نوین اسلامی درحالی به‌نحو ملال‌آوری بازتولید و تکرار می‌شود که دو بال حوزه و دانشگاه در ساده‌ترین حوزه‌های علمی در حوزه علوم انسانی و اسلامی عقب‌افتادگی‌هایی دارند که به‌راحتی قابل‌شناسایی است. حال اینکه با نگاهی به تاریخ شکل‌گیری تمدن غرب متوجه می‌شویم این نهاد دانشگاه بود که توانست با حل کردن مسائل حکمرانی در چند مرحله به‌طور دقیق و روشمند، به تحقق تمدن غرب کمک کند.هدف نگارنده این متن عبور از بحث تمدن‌سازی نیست و مساله صرفا توجه به اهمیت مساله دولت‌سازی است. اگر همین ظرفیتی که پای ادبیات تمدن‌سازی خرج شده، صرف کلان ایده دولت‌سازی شود، قطعا مسیر مراحل پنج‌گانه مورد نظر رهبر انقلاب هموار‌تر می‌شود. از این رهگذر مسیر تحقق تمدن اسلامی نیز عینی‌تر و شفاف‌تر می‌شود. اما در دوره فعلی توجه بیش از اندازه به بحث تمدن‌سازی فهم ما را از معاصرت خود اندک می‌کند و با توجه به تحولات عجیب و بسیار پرسرعت جهان، بیش از آنکه ما را به‌سمت تمدن حرکت دهد، دور‌تر خواهد کرد.
کد خبر: ۳۹۵۲۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۲۸
انتشارات علم روانه بازار نشر کرد؛
انتشارات علم کتاب «گفتمان تمدن اسلامی در ایران دوره پهلوی» به قلم رسول جعفریان، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران را راونه بازار کتاب کرد.در این کتاب گفتمان دوره پهلوی بر اساس نوشته‌های موجود شامل کتاب و مقاله بررسی و نشان داده شده این نویسندگان چگونه در درون این گفتمان راه خود را در تعقیب اهدافی که داشتند، دنبال می‌کردند.
کد خبر: ۳۸۹۷۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۰۵
انتظار در منظومه فکری شیعه؛
مهدویت یکی از دو بال مهمی است که موجبات پویایی اندیشه و جامعه شیعی را در طول تاریخ پر فراز و نشیب خویش فراهم آورده است.در گفتگو با دکتر علی آقاجانی متخصص حوزه کلام و الهیات سیاسی به بررسی نقش این عنصر مهم در منظومه فکری شیعی پرداخته شده است. وی بیان می کند که :در واقع مهدویت نقشی هویت‌ساز در تکوین جامعه شیعی داشته که ابزار آن در عصر غیبت صغری عبارت است از نهاد وکالت و در دوران غیبت کبری رهبری یا نیابت عام را داریم که در ادامه به تکوین نهاد مرجعیت از یک طرف و نهاد ولایت فقیه از سوی دیگر منجر شده است. همچنین نکته مهم دیگر در این زمینه بحث شکل‌گیری دانش سیاسی و دینی است که دوران غیبت، چون به بحث اجتهاد منجر شده به شکل‌گیری گسترده‌تر آن کمک نموده است، زیرا کلام سیاسی و فقه سیاسی در این دوره تحول و تطوراتی را تجربه نموده‌اند. گزارش کامل را در ادامه می خوانید.
کد خبر: ۳۸۶۹۲۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۷
درگذشت استاد فلسفه ایرانی در لس آنجلس؛
سیدجواد طباطبایی، فیلسوف و نویسنده ایرانی، شب گذشته در سن ۷۷ سالگی در بیمارستانی در لس‌آنجلس درگذشت. ایشان در جامعه آکادمیک ایرانی با نظریه پردازی در اندیشه سیاسی ایران و تاریخ نگاری در اندیشه سیاسی غرب شناخته می‌شد. آثار پربار و حلقه موافقان و مخالفان کثیر او بر کسی پوشیده نیست. طباطبایی، بدون هیچ‌گونه تردیدی، یکی از بزرگ‌ترین اندیشه‌ورزان معاصر ایرانی است که همین امر لزوم پرداختن به دوران حیات، آثار، افکار و اندیشه‌هایش را دو چندان ضرورت می‌بخشد.اندیشه‌های سید جواد طباطبایی هواخواهان زیادی در میان دانشگاهیان و حتی عامه مردم پیدا کرده است. دایره ارادات نزدیکان به او به اندازه‌ای بوده که حتی مفهوم «حلقه سید جواد» یا «حلقه ایرانشهری‌ها» بر آن‌ها اطلاق شده است. در مقابل اندیشه سیاسی سید جواد، منتقدان بسیاری نیز داشته و دارد. از جمله انتقادات مطرح بر نظریه سیاسی سید جواد طباطبایی در دهه‌های اخیر در محور‌هایی همچون، محافظه‌کاری، نزدیک بودن تئوری‌های ناسیونالیسم افراط‌گرا (فاشیسم)، عدم انطباق با تحولات زمانه جدید، ناهمخوانی با زیست در خاورمیانه، طردگرا بودن گفتمان او، روشن نبودن منابع تحقیق، عدم انطباق اندیشه ایران‌شهری با واقعیت‌های جامعه ایرانی و غیرمنصفانه بودن دیدگاه او نسبت به مصلحان و روشنفکران دینی قابل جمع‌بندی است.
کد خبر: ۳۸۶۸۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۲/۱۱
سیدصادق حقیقت پاسخ می‌دهد:
به نظر می‌رسد چند عنصر کلیدی در روش شناسی مطالعه تمدنی داریم که یک پروبلماتیک مطالعه است که اهمیت زیادی دارد. دوم چهارچوب نظری مطالعه یا پارادایم یا گفتمان حاکم است. سوم روش یا روش‌های توصیف، تحلیل و پیش‌بینی بر اساس داده‌های در اختیار، چهارم سبک و اعتبارسنجی منابع، پنجم هرمنوتیک یا چگونگی تاویل یا تفسیر منابع مطالعاتی مخصوصا منابع تاریخی و ششم، بوم و اقتضائات زمانی و مکانی هستند. سید صادق حقیقت ،عضو هیئت علمی دانشگاه مفید گفت: منظور از روش دینی و بومی در مطالعات تمدنی این است که می‌توانیم تمدنی برای خودمان یعنی مسلمانان یا ایران داشته باشیم، در اینجا اقتضائات خاص جامعه مورد توجه قرار می‌گیرد.
کد خبر: ۳۸۶۴۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۰
زندگی فضیلت مند در عصر سکولار؛
حکومت قانون تنها راه باقی‌مانده پیش‌روی جوامع در‌حال‌توسعه است؛ جوامعی که اشکال متفاوتی از روش‌های غیردموکراتیک را تجربه کرده و طعم شکست این راه‌های رفته را چشیده‌اند. پس دور از انتظار نیست که جوامع در‌حال‌توسعه در تکاپوی تحقق یک زندگی فضیلت‌مند برای خود و آیندگان باشند. چارلز تیلور این مطالبه منطقی را حق جوامع می‌داند که دولت‌ها باید به آن گردن نهند. در کتاب «زندگی فضیلت‌مند در عصر سکولار» مخاطبان در سه مقاله از چارلز تیلور به‌خوبی با این اندیشه آشنا می‌شوند. این مقالات را فرهنگ رجایی ترجمه و تألیف کرده و به دلیل آشنایی نزدیک فرهنگ رجایی با تیلور و آثارش، کتابی درخور به خوانندگان ارائه داده است. با او درباره این کتاب و وضعیت ایران گفتگویی انجام شده که می‌خوانید.
کد خبر: ۳۸۴۷۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۲۵
۱۴ میلیون حاشیه‌نشین شهری؛
آمار‌های غیررسمی و اظهارنظر‌های برخی نمایندگان مجلس، مسئولان سابق وزارت راه‌وشهرسازی و دیگر افراد، اعداد و ارقام عجیب‌وغریبی از تعداد حاشیه‌نشینان کشور را بیان می‌کنند. در گزارش حاضر به آمار‌های منتشرشده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استناد می‌شود که طی سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ و ۱۴۰۰ منتشرشده است. در گزارش مذکور آمده است جمعیت حاشیه‌نشین و ساکن سکونتگاه‌های غیررسمی در سال ۱۳۹۵ حدود ۱۰ میلیون و ۱۵۹ هزار و ۳۵۲ نفر بوده که این تعداد در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۴ میلیون نفر رسیده است. مفهوم این اعداد این است که طی سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ نزدیک به چهارمیلیون نفر به تعداد ساکن مناطق حاشیه و سکونتگاه‌های غیررسمی اضافه شده است.
کد خبر: ۳۸۴۶۴۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۸/۲۲
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا:
درگیری اخیر هندو‌ها و مسلمانان هند بر سر مسئله حجاب بشدت جدی شده است. این در حالی است که از قدیم در خصوص شیوه‌های مواجهه عالمانه با این موضوعات تفکر صورت پذیرفته و بشکل خاص، ابوریحان بیرونی به این مهم پرداخته است. لیلا هوشنگی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) در نشست «سنت اسلامی پیشرو در شناخت ادیان؛ ابوریحان بیرونی و ملل و نحل‌نویسی در اوج» به این مهم پرداخته است
کد خبر: ۳۷۳۳۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۱
یادداشت محسن سلگی؛
انقلاب اسلامی و مدرن بودن اصطلاح انقلاب در آن باید گفت انقلاب اسلامی هم مدرن بود هم دینی؛ چراکه هم انقلاب است هم اسلامی. هرچند که روح و غایت و منشأ آن دینی است، اما از نظر روشی و ابزاری، بی ارتباط با عالم و مفاهیم مدرن نیست. به زبان دیگر عموماً و عمدتاً دینی است و هرگز در ایدئولوژی‌های مدرن، ماندگاری و نیز کشش و انرژی مفاهیم مطرح شده در انقلاب اسلامی وجود نداشته و نخواهد داشت. اما این به منزله تباین و به ویژه تقابل و تنافر مطلق آن با امر مدرن نیست.
کد خبر: ۳۷۱۰۹۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۱/۰۴
محمد عابدی بیان کرد:
حجت‌الاسلام محمد عابدی معتقد است که تشکیل دولت اسلامی در گرو این است که بتوان الگو‌ها و معیار‌های قرآنی برای آن تولید کرد و تولید الگو با وجود مبنا‌های قرآنی مقدور است و این مبنا‌ها در صورتی معتبر خواهند بود که بر اساس تفسیر معتبر و دارای ارزش معرفتی تولید شده باشند و این هم با تفسیر سیاسی معتبر ممکن است.
کد خبر: ۳۷۰۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۰/۳۰
حکومت دینی؛
فهمی جدعان در کتاب «المحنه» از یک نوع دیالکتیک سخن می‌گوید که قابل تامل بوده و او آن را «دیالکتیک دینداری و سیاستمداری» می‌نامد. به گفته او این دیالکتیک در اسلام و بخصوص حکومت‌های دینی امری ناگزیر بوده و هردو سوی دولت- ملت را در مخمصه‌ای سخت گرفتار می‌کند. جدعان این بحث را از بطن تحقیق خود پیرامون مساله «خلق قرآن» در دوره مامون خلیفه عباسی بیرون می‌کشد و به آن وجهی فرا زمانی و فرا مکانی می‌دهد. چنانکه تصریح می‌کند «هرگونه حرکت اجتماعی که دراسلام رخ دهد، از ابتدا تا انتها، محکوم به لوازم این دیالکتیک خواهد بود. این مساله چنان شمول یابنده است که به این یا آن دوران از اسلام و یا حیات ملت – دولت‌های اسلامی بستگی ندارد».
کد خبر: ۳۶۸۰۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۲۷
عضو هیأت هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی؛
نشست مجازی «شکاف میان ذهن و زبان عالمان و فعالان سیاسی و مسائل ایران» توسط انجمن ایران شناسی و تاریخ دانشگاه میبد برگزار شد.
کد خبر: ۳۶۳۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۳
آماده کردن زمینه برای ظهور به چه معناست؟
۹ ربیع‌الاول مصادف است با سالروز آغاز امامت امام زمان (عج) و روزی که شیعیان آن را گرامی می‌دارند. باور به موعود منجی باوری همگانی در بین پیروان ادیان است، ولی شیعه دیدگاه منحصر به فردی در این زمینه دارد.
در این زمینه با حجت‌الاسلام والمسلمین نصرت‌الله آیتی، کارشناس مهدویت و معاون مؤسسه آینده روشن گفتگو شده است.
کد خبر: ۳۶۲۷۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۲۵
تمدن اسلامی
ما در بخش «تاریخ در ترازو» هم به معرفت تاریخ به معنای عام نظر داریم و هم به تاریخ به مثابه یک رشته (discipline) دانشگاهی در جهان و به طور خاص در ایران توجه داریم. شما یکی از استادان و متفکرانی هستید که درباره رشته خودتان یعنی فلسفه و معرفت در ایران کنونی و در تاریخ گذشته در جهان اسلام، نگاه انتقادی یا به تعبیر رایج امروز، نگاه آسیب شناختی (pathologist) داشته‌اید و از بحران در فلسفه سخن گفته‌اید و از مقام فلسفه در تمدن اسلامی پرسش کرده‌اید و در ربط با زوال و انحطاط تمدن مسلمانان از نقش زوال فلسفه سخن گفته‌اید و اشاره کرده‌اید که در تمدن ایرانی-اسلامی به جای این که فیلسوفان متفکران قوم باشند، گروه‌های دیگری سررشته دار اندیشه شده‌اند. اکنون خدمت شما رسیدیم تا ملاحظات خودتان را اولا راجع به معرفت تاریخ و ثانیا درباره رشته تاریخ به طور خاص در ایران، بفرمایید. نکته مهم دیگر این که خیلی از مسائلی را که اهل تاریخ با آن‌ها درگیرند، فلاسفه مطرح کرده‌اند. یعنی فلاسفه هستند که خیلی از پرسش‌های معرفت شناختی را پیش روی اهل علم گذاشته‌اند و معمولا خود اهل تاریخ کمتر از نظر روش شناختی و معرفت شناختی به این مباحث پرداخته‌اند. قدیم‌ترین پرسشی که راجع به تاریخ داریم، مربوط به فیلسوف بزرگ یونانی ارسطو در کتاب «فن شعر» است. از آن زمان تا‌کنون، همواره کفه ترازوی مباحث فلسفی و معرفتی راجع به تاریخ به نفع فلاسفه سنگینی می‌کند و خود اهل تاریخ بیشتر در این مسائل از فلاسفه پیروی کرده‌اند یا به آن‌ها بی‌اعتنایی کرده اند یا حتی صورت مساله را حذف کرده‌اند و گفته‌اند که این مباحث به ما مربوط نیست. اگر ممکن است در مورد این مباحث نیز نظر خود را بفرمایید.
کد خبر: ۳۶۰۲۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۳۱
عاشورا؛
مرحوم حجت الاسلام والمسلمین داود فیرحی، استاد دانشگاه تهران و عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، که سال گذشته بر اثر کرونا درگذشت، در محرم سال ۱۳۹۷ در دارالزهرا به فساد سیستماتیک در دارالخلافه معاویه و بغض فروخورده مردم پرداخته بود که به نقل از سایت جماران بازنشر می‌شود:
کد خبر: ۳۵۵۷۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۸
جعفر محسنی دره‌بیدی، مولف:
جعفر محسنی دره‌بیدی با اشاره به اینکه ما نویسندگان و نظریه پردازان مهمی نداریم و به همین دلیل در علم جهانی هم سهمی نداریم. کار علمی طاقت‌فرساست گفت: اساس تفکر رنج کشیدن است و بسیاری اصلا دنبال این رنج کشیدن نیستند. تنبلی و رنج نکشیدن باعث شده تولیدات معتبر علمی در دنیا نداشته باشیم و متاسفانه بسیاری از تولیدات علمی ما حتی در خاورمیانه هم اعتباری ندارد.
کد خبر: ۳۴۷۹۸۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۳
موج چهارم عصر فضای مجازی؛
سرعت رشد و توسعه فناوری اطلاعات و موج چهارم در زندگی بشر عصر مجازی در کتاب «موج چهارم عصر فضای مجازی» بررسی شده است.
کد خبر: ۳۴۶۹۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۵
علی بلوکباشی:
پزشک در طب سنّتی ایران، دانشمندی فیلسوف و حکیم بود که جدا از شناخت جسم انسان، به عوالم نفسانی و روحانی انسان نیز آشنایی داشت. از این رو گسترۀ طب سنّتی که بنابر نظر سید حسین نصر بر وحدت و پیوند میان جوانب مختلف جسم و روح و نفس انسان استوار است، به یک دانش و فن محدود نمی‌شد، بلکه یک نوع روش زندگی بود و طبیب سنّتی نیز حکیمی بود دارای ایمان و اصول اخلاقی متعالی تا توانایی جذب توجه و اعتماد بیمار را به خود داشته باشد.
کد خبر: ۳۴۶۸۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۲۴
فرشاد مومنی:
فرشاد مومنی گفت: از جنبه تجربه تاریخی می‌گوییم قراردادهایی که در صد ساله گذشته ایران با خارجی‌ها بسته کلاه‌های خیلی گشاد سرش رفته است. تعداد اینها یکی و دوتا و ده‌تا و صدتا نیست، ابعادشان هم با همدیگر متفاوت است
کد خبر: ۳۳۶۳۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۷
فرشاد مومنی:
فرشاد مومنی گفت: از جنبه‌ی تجربه‌ی تاریخی می‌گوییم قراردادهایی که در صد ساله‌ی گذشته‌ی ایران با خارجی‌ها بسته کلاه‌های خیلی گشاد سرش رفته است. تعداد اینها یکی و دوتا و ده‌تا و صدتا نیست، ابعادشان هم با همدیگر متفاوت است. ما این خون و دل را به کجا ببریم که حتی در بستن یک قرارداد با یک بازیکن فوتبال خارجی هم نتوانستیم صلاحیت حرفه‌ای خودمان را نشان دهیم و در این زمینه بطور روزمره کلاه‌های خیلی گشاد به سر ما می‌آید.
کد خبر: ۳۳۶۲۵۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۶